Szanowne Koleżanki i Koledzy! Odpowiadając na pismo w sprawie konkursów architektonicznych informuję, że taki monitoring od lat już prowadzimy i dotyka on nie tylko obszaru Wielkopolski. W stosownych sytuacjach staramy się reagować różnymi drogami, niekiedy poprzez KRIA. Jak to w życiu bywa, efekty naszych starań bywają różne. Zorganizowanie konkursu jest dodatkowym wysiłkiem dla Zamawiających. Niekiedy spotykamy takie komentarze: „najpierw architekci chcą konkursów, a potem marudzą, następnym razem zrobię przetargi i będę miał święty spokój”. Dlatego podejmując te działania staramy się postępować możliwie delikatnie, aby nikogo nie zniechęcać.
Zdarzył się nam także taki przypadek, kiedy nie chcąc wchodzić w kompetencje bratniego okręgu poprosiliśmy jego przedstawicieli o interwencję w sprawie wątpliwego postępowania na ich terenie. Odmówiono nam, tłumacząc, że przecież treść kwestionowanych dokumentów nie jest sprzeczna z treścią PZP (!)
Korzystając z okazji pozwalam sobie jednak przekazać swoje poważne wątpliwości dotyczące pomysłu wycofania konkursów z ustawy PZP. Moim zdaniem byłby to akt samobójczy. Zamawiający dysponujący publicznymi środkami muszą posługiwać się tą ustawą. Jeżeli konkursy z niej znikną, to znikną w ogóle. Zostaną wyłącznie przetargi i to raczej przetargi cenowe. Jeżeli chcemy wracać do tego „jak było kiedyś” to pamiętajmy, że „kiedyś” nie było ustawy PZP, środków unijnych, a o inwestycjach decydowało „wicie, rozumicie”. Ten akt prawny jest pełen absurdów, zapisów świadczących o braku kompetencji jego autorów w niektórych obszarach, ale jest elementem obowiązującego prawa.
Moim zdaniem na pewno można skorygować obecną treść Ustawy w taki sposób, aby było to bardziej doskonałe narzędzie. Izba wspólnie z SARPem powinna pilnie się skupić na takiej poprawie, w szczególności dotyczącej zapisów dotykających naszą grupę zawodową. Jako WOIA RP niejednokrotnie przesyłaliśmy nasze propozycje zmian adresując je m. innymi do KRIA, UZP, Rady Zamówień Publicznych i wielkopolskich parlamentarzystów. Niestety bez efektu, ale jesteśmy gotowi uczynić to ponownie. Po niedawnym Forum Konkursów Architektonicznych, które odbyło się w Warszawie w osatnich dniach czerwca br., zobowiązaliśmy się także przesłać nasze materiały do jego organizatorów.
Na koniec chciałbym jeszcze odnieść się do kwestii zawłaszczania autorskich praw majątkowych w zamówieniach publicznych. Obecnie jest to niestety standard. Poszczególne postępowania różnią się tylko stopniem beztroski w traktowaniu tych spraw. Stało się to m. innymi na skutek stanowiska KIO, która brak zawłaszczenia autorskich praw majątkowych wskazuje jako rażące zaniedbanie Zamawiającego. Kopie takich rozstrzygnięć wysyłałem na ręce Waldka Jasiewicza i p. Marty Strzelak. Na kwestie przejmowania tych praw zwraca się także uwagę w trakcie szkoleń dla pracowników zajmujących się zamówieniami publicznymi.
Można zrozumieć, że wynika to z zamiaru unikania „bycia zakładnikiem” architekta, ale w praktyce takie przejęcie wiąże ręce Zamawiającym. Stąd biorą się przetargi „na nadzór autorski” Często zdarza się konieczność sporządzenia dokumentacji zamiennej lub uzupełniającej. Jeżeli jej wartość przekracza określone progi, to Zamawiający wspólnie z projektantami szukają „dziur” w narzuconej przez siebie umowie, aby z oczywistych przyczyn móc zlecić wykonanie takich opracowań pierwotnemu autorowi. Ignoranci ogłaszają przetarg i stają w obliczu tragikomicznego scenariusza sporów kompetencyjnych i rozmycia odpowiedzialności projektantów.
W tej materii jest do wykonania gigantyczna praca edukacyjna mająca na celu wykazanie, że ochrona naszych praw leży w interesie publicznym.
Z pozdrowieniami
Krzysztof Frąckowiak
Przewodniczacy Rady Wielkopolskiej OIA RP
tel./fax (61) 855 08 46
Stary Rynek 56, 61-772 Poznań
wielkopolska@izbaarchitektow.pl